Pronomi diretti e indiretti to część gramatyki, której adepci włoskiego zazwyczaj nie lubią.

Okej, przesadziłam. Tak naprawdę do tego stopnia jej nie cierpią, że najczęściej udają, że w ogóle nie istnieje.

Po co w ogóle są nam pronomi?

Są to zaimki — „za imię”, czyli zastępujemy nimi rzeczownik (osobę, zwierzę, rzecz i tak dalej) w zdaniu. Po włosku wyglądają tak strasznie, że wielu Kursantów myśli, że ich w ogóle nie ma w języku polskim, a gwarantuję Ci, że w ciągu dnia używasz ich ciągle. Przykład?

— Kiedy ostatnio widziałaś Adama?
— Widziałam go wczoraj.
— I co u niego słychać?
— W zeszłym tygodniu urodziła mu się córka, wiedziałaś o tym?

„Go”, „niego”, „mu” zastępuje „Adama”. Spróbuj wyobrazić sobie rozmowę bez zaimków:

— Kiedy ostatnio widziałaś Adama?
— Widziałam Adama wczoraj.
— I co u Adama słychać?
— W zeszłym tygodniu urodziła się Adamowi córka, wiedziałaś o tym?

Koszmar, prawda? Dlatego jeśli nie chcesz brzmieć w ten sposób po włosku, to nie ma wyjścia, czas nauczyć się pronomi diretti e indiretti raz na zawsze.

Zacznijmy od pronomi diretti

Pierwszą informacją, jaką zazwyczaj podają podręczniki na ich temat, jest to, że są pełnią one funkcję dopełnienia bliższego. Nie bardzo rozumiesz, o co z tymi dopełnieniami chodzi? Wcale nie musisz tego wiedzieć. Jeśli bardzo Cię to nurtuje lub tego potrzebujesz, to opowiem Ci, o co z tym chodzi. Jeśli nie chcesz — z czystym sumieniem przejdź do kolejnego akapitu.
Dopełnienie bliższe jest wtedy, gdy nie potrzebujemy żadnego przyimka, by połączyć rzeczownik z czasownikiem. Rzeczownik jest wtedy maksymalnie blisko czasownika, jak na przykład: dare qualcosa (dać coś), vedere qualcosa/qualcuno (widzieć coś/kogoś).

Jak rozpoznać, że w zdaniu będziemy potrzebować pronome diretti? Najlepiej zadać sobie odpowiednie pytanie, które weźmiemy z naszych polskich przypadków. W przypadku pronome diretto (w zdaniach twierdzących) będzie to BIERNIK, czyli kogo? co?: książkę, mamę, Adama, przyjaciół, dziewczyny.

Leggo un libro.  Lo leggo.
Vedo la mamma. La vedo.
Aspetto gli amici. Li aspetto.
Vedo le ragazze.  Le vedo.

Jeśli przełożymy to na zaimki, czyli zastąpimy te wyrazy, to wyjdzie nam: ją (książkę, mamę), jego/go (Adama), ich (przyjaciół), je (dziewczyny).

W zdaniach przeczących będzie to DOPEŁNIACZ (kogo? czego?) — Nie czytam książek.

Non leggo i libri.  Non li leggo.

Uwaga! Mylący jest czasowniki „aiutare” (pomagać), bo po włosku zapytalibyśmy pomagać kogo? co? — Aiuto gli amici. Li aiuto.

Miejsce pronome w zdaniu

Jak już pewnie zauważyłaś, są tuż przed czasownikiem — ale dotyczy to form akcentowanych, które umieściłam w notatce rysunkowej, ponieważ to ich głównie używamy.

Formy akcentowane służą podkreśleniu (zaakcentowaniu), że chodzi o właśnie tę osobę i żadną inną: Ascoltiamo voi (słuchamy was, w domyśle: kogoś innego już nie).

Formy nieakcentowane muszą być w towarzystwie czasownika (Lo guardo), a akcentowane już pełnoprawnie mogą stać samodzielnie:
Chi aspettate? Lei. (Na kogo czekacie? Na nią.)

Formy grzecznościowe

Czyli La i Vi:
Signora, La aspetto — Czekam na Panią.
Signore, La aspetto. — Czekam na Pana.
Signore, Vi aspetto. — Czekam na Panie.
Signori, Vi aspetto. — Czekam na Panów.

Znikające samogłoski

Amo mia mamma. L’amo.
Aspetto l’autobus. L’aspetto.

Jeżeli czasownik zaczyna się na samogłoskę (czyli a, e, i, o, u) lub h (czyli literę widmo — widać ją, a nie słychać) to wtedy skracamy zaimki liczby pojedynczej: lo, la. 

Tutaj do pobrania notatka rysunkowa z pronomi diretti: 

A pronomi indiretti są bohaterami kolejnego wpisu.

Jeśli wpis Ci się przydał, pamiętaj, by zostać w kontakcie – na Facebooku lub Instagramie, tam regularnie wrzucam treści dotyczące Włoch i języka włoskiego.

Wszystkiego włoskiego!
Katarzyna