Włoska wymowa – rób to dobrze!
Zasady włoskiej wymowy są dość proste i — jeśli opanujemy kilka podstawowych reguł — nie napotkamy niespodzianek. Wymowa włoska przydaje się również osobom, które nie uczą się języka włoskiego, bo — jeśli zdamy sobie sprawę z powszechności pewnych włoskich słów, które spotykamy w codziennym języku — okazuje się, że każdy z nas wypowiada jakieś włoskie słowa codziennie lub prawie codziennie. Tym bardziej warto bym świadomym reguł prawidłowej włoskiej wymowy. Zobaczmy więc, jak to działa w praktyce.
Uwaga techniczna — we wpisie znajdziecie wymowę „spolszczoną”, a nie zapisy fonetyczne, ponieważ dla większości z Was taki zapis będzie znacznie bardziej zrozumiały niż alfabet fonetyczny, z którym osoby bez filologicznego wykształcenia najczęściej nie mają nic wspólnego. A filologów, dla dobra sprawy, taki zapis nie będzie zbytnio kłuł w oczy, mam nadzieję 😉
W języku włoskim najważniejsze są połączenia literowe — to znaczy należy zwracać uwagę, jakie litery sąsiadują obok siebie. I te litery, które sprawiają najwięcej niespodzianek to C i G, ale dobra wiadomość jest taka, iż zachowują się one analogicznie. Zobaczmy:
C + I, E = /cz/
- cena [czena] (kolacja)
- cento [czento] (sto)
- cinema [czinema] (kino)
G + I, E = /dż/
- gelato [dżelato] (lody)
- gita [dżita] (wycieczka)
A więc litery I, E dają nam miękkie dźwięki (cz, dż).
W pozostałych przypadkach wymawiamy K lub G:
C + A,O,U =/k/
- cuore [kuore] (serce)
- mercato [merkato] (targ)
- cane [kane] (pies)
G + A,O,U =/g/
- Garda [garda]
- albergo [albergo] (hotel)
- gusto [gusto] (smak)
Jak widzicie, nie ma znaczenia, czy zbitka ci, ge, … znajduje się na początku wyrazu (cinema) czy w środku (mercato).
Bardziej obrazowo włoska wymowa C i G wyglądałaby tak:
Idąc dalej, znowu analogicznie — CH zawsze da nam w wymowie /k/, a GH /g/.
- amiche [amike] (przyjaciółki)
- bruschetta [brusketta]
- spaghetti [spagetti]
- margherita [margerita]
GN to nasze /ń/
- bagno [bańo] (łazienka)
- gnocchi [ńokki] !!!
GLI to miękkie /li/
- tagliatelle [taljatelle]
- famiglia [familja]
Litera S może zachować się na dwa sposoby:
- pomiędzy samogłoskami to /z/: casa [caza] (dom), mese [meze] (miesiąc), a także przed spółgłoskami b, d, g, l, m, n, r, v: svestire [zwestire] (rozebrać), sdraio [zdrajo] (leżak)
- w innych przypadkach to po prostu /s/: pasta [pasta] (makaron), sera [sera] (wieczór], sole [sole] (słońce)
SCI i SCE to /sz/:
- prosciutto [prosziutto] (szynka)
- sci [szi] (narty)
Litera Z sprawia pewien kłopot we włoskiej wymowie, ponieważ nie ma sztywnych reguł dotyczących jej wymowy. Ale zazwyczaj na początku wyrazu to /dz/: zero [dzero], zebra [dzebra] i pomiędzy samogłoskami: azzurro [adzurro] (niebieski), a w pozostałych przypadkach to /c/: funzione [funcjone] (funkcja), grazie [gracje] (dziękuję).
Ważne! Należy także zwracać uwagę na podwójne litery (tajemnica, by przy ich wymowie brzmieć jak Włoch, jest taka, by nie wymawiać ich podwójnie, a przedłużyć ich dźwięk, zatrzymać się minimalne dłużej). Dlaczego to takie ważne? Bo na przykład popularny makaron penne, wymówiony przez jedno n [pene] to… penis.
Inny przykład zmieniający znaczenie: sette [sette] (siedem), sete [sete] (pragnienie).
Co do kwestii technicznych, nie ma to znaczenia, czy litery są pojedyncze, czy podwójne, zasady działają jak wyżej, czyli na przykład: macchina [makkina] (samochód), bo mamy CH.
I to już wszystko 🙂
Mam nadzieję, że wpis był przydatny. Jeśli chcesz poćwiczyć z nami włoską wymowę, sprawdź naszą ofertę kursów.
Wszystkiego włoskiego!
Kasia