Wymowa włoska dla zaawansowanych 

„S” w języku włoskim możemy wymawiać na dwa sposoby:

• dźwięcznie (la s sonora) — jako „z”, np. caso [kazo]
• bezdźwięcznie (la s sorda) — jako „s”, np. „sugo” [sugo]

Uczymy się na kursach włoskiego, że „s” między samogłoskami ma wymowę dźwięczną (czyli wymawiamy ją jako „z”), jak na przykład w słowie „musica” [muzika], jednak łatwo zapomnieć, że to nie jest reguła absolutna. 

Sama długo o pewnych wyrazach nie wiedziałam (a większość z tych reguł nie powie nam nic na początku przygody z włoskim, dlatego to wymowa włoska dla zaawansowanych) dlatego postanowiłam je tutaj zebrać, tym bardziej że polskie podręczniki o nich w większości milczą. 

Uwaga nawiasem — wpis „wymowa włoska dla zaawansowanych” nie powstał z myślą o filologach, dlatego zapis fonetyczny uprościłam do tego, jak wymawiamy te słowa po polsku, zamiast korzystać z alfabetu fonetycznego IPA.

Kiedy „s” pozostaje „s” (w językoznawstwie mówimy, że „s” ma wymowę bezdźwięczną)?

• kilka bardzo powszechnych wyrazów, gdzie dumnie wymawiamy „z”, podczas gdy w rzeczywistości są one wyjątkami od tej reguły:asino [asino] – osioł
  casa [kasa] – dom
  cosa – rzecz
  così – w ten sposób, tak
  naso – nos
  peso – waga
  Pisa – Piza
  pisello – groszek
  posa – położenie
  raso – atłas
  riso – śmiech
  riposo – odpoczynek
  susina – śliwka
• w wyrazach złożonych, gdy część, którą dodajemy (formant/zrostek/afiks) zaczyna się od „s”. Mówiąc prościej: do wyrazu dodajemy inny wyraz mający sam w sobie znaczenie, jak na przykład gdy łączymy gerundio presente z zaimkiem „si”: (wybrane przykłady)essendosi [essendosi]
  chiamandosi
  abituandosi

  affittasi [affittasi]
  cercasi
  dicesi
  offresi
  vendesi

  qualsiasi – jakikolwiek

  dinosauro [dinosauro] – dinozaur
  girasole [dżirasole] – słonecznik
  presidente [presidente] -prezydent
  risolvere – rozwiązać
  risultare – skutkować
  stasera – dziś wieczorem
  termosifone – kaloryfer, grzejnik
  trentasei – 36
  ventisette -27

• słowa zakończone na -ese oraz -oso:affettuoso [affettuoso] – czuły
  inglese [inglese] – Anglik, Angielka
  curioso [kurjoso] – ciekawy
  geloso – zazdrosny
  glorioso – sławny
  nervoso – nerwowy
  I wyrazach od nich pochodnych:
  curiosità [kurjosita] – ciekawość
  gelosità [dżelosita] – zazdrość

  Jednak są tutaj wyjątki, w których będziemy wymawiać „s” jako „z” (czyli zgodnie z pierwotną regułą — „s” między samogłoskami wymawiamy jako „z”):

  cortese [korteze] – uprzejmy
  francese – Francuz, Francuzka
  paese – kraj, miasteczko
  palese – oczywisty, jasny
  i wyrazy pochodne

• końcówki czasownikowe passato remoto i participio passato zakończone na -esi, -eso, -osi, -oso:accesi [aczczesi], eccese, eccesero, acceso

  Końcówki -usi, -uso, -isi, -iso są wymawiane przez „z”, poza dwoma wyjątkami:
  chiusi [kiusi], chiuso
  risi [risi], riso

 

To już wszystkie zebrane reguły – jeśli chcesz zostać na bieżąco z zawiłościami języka włoskiego, zapisz się na newsletter.

Wszystkiego włoskiego!

Katarzyna